ابزارفراگيري علوم حقيقي
كمترين چيزي كه دراين راه لازم است و نمي توان ازآن چشم فرو بست، طلب وي است با علم معرفت و همراهي با دوستان او، وقت ازدست ندادن وشتاب كردن كه امروز و فردا كردن، آفت است يار و همراه نداشتن، خود فريبي است و توفيق نداشتن بهانه است.آن كه قصد سفردارد، بايد توشه سفرفراهم سازد وازخانه بيرون رود شايد كه ابزار و وسايل بعدي آن فراهم شد، مگرچند نفرازخانه بيرون شدند، درراه ماندند كه تجربه آنان ما را ازرفتن مأيوس سازد.
كمترين چيزي كه دراين راه لازم است و نمي توان ازآن چشم فرو بست، طلب وي است با علم معرفت و همراهي با دوستان او، وقت ازدست ندادن وشتاب كردن كه امروز و فردا كردن، آفت است يار و همراه نداشتن، خود فريبي است و توفيق نداشتن بهانه است.آن كه قصد سفردارد، بايد توشه سفرفراهم سازد وازخانه بيرون رود شايد كه ابزار و وسايل بعدي آن فراهم شد، مگرچند نفرازخانه بيرون شدند، درراه ماندند كه تجربه آنان ما را ازرفتن مأيوس سازد.
توفيق بهانه است اگرعازم راهي بشتاب كه سرمايه توفيق شتاب است
بدنيست ياد آورشد كه تعليم وتربيت ديگران ازكسي شايسته است كه خود تعليم ديده وتربيت شده باشد تا كسي راه نپيموده باشد،راهنما نخواهد بود وبرفرض كه سخن راه و سپردن راه و به مقصد رسيدن بر لب داشته باشد، تنها سخن است و نه بيشتر.آن چه كه شرط راه نمايي است، رهسپاربودن است و به مقتضاي علم خويش عمل كردن.
رسول خدا(صلی الله عليه وآله وسلم) فرمودند: «مثل الذي يدعوا بغيرعمل،كمثل يرمي بغير وتر»؛ عمل براي راه نما،چون كمان تيراندازاست،همان گونه كه تيرانداز بدون كمان، چوب انداز است نه تير انداز، راه نما نيز اگر بدون عمل باشد، سخن پراكن است نه راهنما.
بازهم بايد ياد آورشد كه مهمترين ابزارعلم آموزي، دانش طلب بودن، همراهي با عالمان وارسته، پاك ساختن رفتارهاي خويش ازهوي وهوس،شب زنده داري با فكر و مطالعه وخواندن و عبادت كردن وكمك خواستن ازخداي متعال است.
يكي ازبهترين شيوه هاي آموختن علم، پرسيدن است،زيرا كه درگفتن بسامسأله مورد نيازمتعلم مطرح نگردد، ولي درپرسش با كمترين زمان و بيان، مطلوب حاصل شود.همچنين دانشجو و طالب علم بايد كه رفتارهاي مناسب دانش و دانش جويي انجام دهد، ازهوي وهوس بپرهيزد، عمر،بيهوده ازدست ندهد، وقت شناس باشد وبي موقع به كاري اقدام نكند، زمان مطالعه واندوختن دانش را بشناسد، به آداب علم ومعرفت آگاه باشد،شب ها را بهترين زمان آموخته هاي خود سازد، ساعاتي را به خود بپردازد و با اغيار در نياميزد وبالأخره دست ياري به سوي خداي مهربان درازكند.
اميرمومنان(صلوات الله وسلامه عليه) فرمودند: «لا يحصل العلم إلآ بخمسه أشیاء.كثرة السوال وخدمة الرجال و تطهير الافعال و السهرباللّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّيالي والإستعانة بذي الجلال»؛ علم جزبا پنج چيزبه دست نمي آيد: پرسش بسيار، همراهي دانشمندان، پاك ساختن كارها، بيداري شب وكمك خواستن ازخداي متعال.
همچنين درحضورعالمان به سخن بيهوده نپردازد.سخن ازخوروخواب و شهوت و غضب و لذت را به غير واگذارد.ازاوآن چه درشأن عالم است، بپرسد وازاظهارنظربيجا بپرهيزد واگراظهارنظرهم كند، بايد به قصد فهميدن باشد نه اظهارفضل كردن ووقت تلف كردن. نيك بپرسد ونيك بشنود وگوش فرا دارد.
امام باقرـ عليه الصلاة والسلام ـ فرمود:«إذا جلست ألي عالم فكن علي أن تسمع أحرص منك علي أن تقول، وتعلم حسن الإستماع كما تتعلم حسن القول ولا تقطع علي احد حديثه»؛ چون نزد عالم نشيني، بر شنيدن بيش ازگفتن حريص باش وخوب شنيدن را فرا گير، چنان كه خوب گفتن را فرا مي گيري و سخن هيچ كس را قطع مكن. ازهمه آنچه كه گفته شد، مهمترولازم تربراي آموختن علم ومعرفت، همراهي با عالم است، چون علم تنها شنيدن وخواندن نيست كه درگوشه خلوتي نيزبا خواندن كتاب انجام پذيرد. مهمترين بخش آموزش علم،شناختن خلق عالم وكسب اتصاف به آن است كه اين جز با همنشيني با اهل علم به دست نمي آيد.درعلم راه نما داشتن شرط است و با راه نما همراه بودن نيز شرط ديگر و مهمتراست.
امام باقرـ صلوات الله وسلامه عليه ـ به برخي ازاصحاب خود فرمود: «يخرج أحدكم فراسخ فيطلب لنفسه دليلا وأنت بطريق السماء أجهل منك بطريق الأرض فاطلب لنفسك دليلا»؛ هريك ازشما براي مسافرتي نه چندان طولاني راه نما طلب مي كند وحال آن كه اطلاع وآگاهي توبه راههاي آسمان نسبت به راههاي زمين كمتراست،پس بايد كه براي خود راه نما بيابي.
ازحضرت موسي ـ عليه السلام ـ بياموزيد كه با آن كه پيامبري الهي است،ازپيروي و همراهي باعالم نه تنها پرهيز نمي كند كه تقاضاي آن را دارد وآن هم به طورمكرر، چنان كه گفت: «هل أتبعك علي أن تعلمن مماعلمت رشدا».(كهف،66).
حضرت عيسي(عليه السلام) فرمود:« يا عبيد الدنيا مثلكم كمثل السراج يضي غيره ويحرق نفسه.يا بني اسرائيل زاحموا العلماء ولو حبوا علي الركب فان الله يحيي القلب الميته بنورالحكمة كما يحيي الأرض الميتة بوابل المطر»؛ اي بندگان دنيا، شما چون چراغي مانيدكه ديگران را روشني بخشيد، ولي خود ازميان مي رويد.به ديگران سود مي رسانيد ولي به فكرخود نيستيد.اي بني اسرائيل ، همراهي عالمان را ازدست ندهيد هرچند مجبورشويد كه خود را برزمين كشيد وكشان كشان خود را به آنان رسانيد، زيرا خداي متعال دلهاي مرده را با نورحكمت همان گونه زنده مي سازد كه زمين مرده را با ريزش باران زنده مي سازد.
امام سجاد ـ صلوات الله وسلامه عليه ـ فرمود: «إن الله تعالي أوحي إلي دانيال،ان أمقت عبيدي الي الجاهل المستخف بحق أهل العلم التارك للاقتداء بهم وان احب عبيدي الي التقی الطالب الثواب الجزيل اللازم للعلماء التابع للحكماء القابل عن الحكماء» ؛ خداي متعال به دانيال وحي فرستاد كه ناخوشايند ترين بندگانم درنزد من جاهلي است كه حق اهل علم را سبك انگاشته وازپيروي آنان دست بر دارد و محبوب ترين بندگانم نزد من، آن پرهيزگاري است كه جوياي پاداش سترك، همراه با عالمان ، پيرو بردباران و پذيراي ازحكيمان است.
رسول خدا(صلی الله عليه وآله وسلم) فرمودند: «مثل الذي يدعوا بغيرعمل،كمثل يرمي بغير وتر»؛ عمل براي راه نما،چون كمان تيراندازاست،همان گونه كه تيرانداز بدون كمان، چوب انداز است نه تير انداز، راه نما نيز اگر بدون عمل باشد، سخن پراكن است نه راهنما.
عملي كه درآن عمل نباشد عاراست هرسجده كه بي ذكربود زنّّّّّاراست
هركس كه به علم بي عمل مي نازد عالم نبود، عامي مشعل داراست
هركس كه به علم بي عمل مي نازد عالم نبود، عامي مشعل داراست
بازهم بايد ياد آورشد كه مهمترين ابزارعلم آموزي، دانش طلب بودن، همراهي با عالمان وارسته، پاك ساختن رفتارهاي خويش ازهوي وهوس،شب زنده داري با فكر و مطالعه وخواندن و عبادت كردن وكمك خواستن ازخداي متعال است.
يكي ازبهترين شيوه هاي آموختن علم، پرسيدن است،زيرا كه درگفتن بسامسأله مورد نيازمتعلم مطرح نگردد، ولي درپرسش با كمترين زمان و بيان، مطلوب حاصل شود.همچنين دانشجو و طالب علم بايد كه رفتارهاي مناسب دانش و دانش جويي انجام دهد، ازهوي وهوس بپرهيزد، عمر،بيهوده ازدست ندهد، وقت شناس باشد وبي موقع به كاري اقدام نكند، زمان مطالعه واندوختن دانش را بشناسد، به آداب علم ومعرفت آگاه باشد،شب ها را بهترين زمان آموخته هاي خود سازد، ساعاتي را به خود بپردازد و با اغيار در نياميزد وبالأخره دست ياري به سوي خداي مهربان درازكند.
اميرمومنان(صلوات الله وسلامه عليه) فرمودند: «لا يحصل العلم إلآ بخمسه أشیاء.كثرة السوال وخدمة الرجال و تطهير الافعال و السهرباللّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّّيالي والإستعانة بذي الجلال»؛ علم جزبا پنج چيزبه دست نمي آيد: پرسش بسيار، همراهي دانشمندان، پاك ساختن كارها، بيداري شب وكمك خواستن ازخداي متعال.
همچنين درحضورعالمان به سخن بيهوده نپردازد.سخن ازخوروخواب و شهوت و غضب و لذت را به غير واگذارد.ازاوآن چه درشأن عالم است، بپرسد وازاظهارنظربيجا بپرهيزد واگراظهارنظرهم كند، بايد به قصد فهميدن باشد نه اظهارفضل كردن ووقت تلف كردن. نيك بپرسد ونيك بشنود وگوش فرا دارد.
امام باقرـ عليه الصلاة والسلام ـ فرمود:«إذا جلست ألي عالم فكن علي أن تسمع أحرص منك علي أن تقول، وتعلم حسن الإستماع كما تتعلم حسن القول ولا تقطع علي احد حديثه»؛ چون نزد عالم نشيني، بر شنيدن بيش ازگفتن حريص باش وخوب شنيدن را فرا گير، چنان كه خوب گفتن را فرا مي گيري و سخن هيچ كس را قطع مكن. ازهمه آنچه كه گفته شد، مهمترولازم تربراي آموختن علم ومعرفت، همراهي با عالم است، چون علم تنها شنيدن وخواندن نيست كه درگوشه خلوتي نيزبا خواندن كتاب انجام پذيرد. مهمترين بخش آموزش علم،شناختن خلق عالم وكسب اتصاف به آن است كه اين جز با همنشيني با اهل علم به دست نمي آيد.درعلم راه نما داشتن شرط است و با راه نما همراه بودن نيز شرط ديگر و مهمتراست.
امام باقرـ صلوات الله وسلامه عليه ـ به برخي ازاصحاب خود فرمود: «يخرج أحدكم فراسخ فيطلب لنفسه دليلا وأنت بطريق السماء أجهل منك بطريق الأرض فاطلب لنفسك دليلا»؛ هريك ازشما براي مسافرتي نه چندان طولاني راه نما طلب مي كند وحال آن كه اطلاع وآگاهي توبه راههاي آسمان نسبت به راههاي زمين كمتراست،پس بايد كه براي خود راه نما بيابي.
ازحضرت موسي ـ عليه السلام ـ بياموزيد كه با آن كه پيامبري الهي است،ازپيروي و همراهي باعالم نه تنها پرهيز نمي كند كه تقاضاي آن را دارد وآن هم به طورمكرر، چنان كه گفت: «هل أتبعك علي أن تعلمن مماعلمت رشدا».(كهف،66).
حضرت عيسي(عليه السلام) فرمود:« يا عبيد الدنيا مثلكم كمثل السراج يضي غيره ويحرق نفسه.يا بني اسرائيل زاحموا العلماء ولو حبوا علي الركب فان الله يحيي القلب الميته بنورالحكمة كما يحيي الأرض الميتة بوابل المطر»؛ اي بندگان دنيا، شما چون چراغي مانيدكه ديگران را روشني بخشيد، ولي خود ازميان مي رويد.به ديگران سود مي رسانيد ولي به فكرخود نيستيد.اي بني اسرائيل ، همراهي عالمان را ازدست ندهيد هرچند مجبورشويد كه خود را برزمين كشيد وكشان كشان خود را به آنان رسانيد، زيرا خداي متعال دلهاي مرده را با نورحكمت همان گونه زنده مي سازد كه زمين مرده را با ريزش باران زنده مي سازد.
امام سجاد ـ صلوات الله وسلامه عليه ـ فرمود: «إن الله تعالي أوحي إلي دانيال،ان أمقت عبيدي الي الجاهل المستخف بحق أهل العلم التارك للاقتداء بهم وان احب عبيدي الي التقی الطالب الثواب الجزيل اللازم للعلماء التابع للحكماء القابل عن الحكماء» ؛ خداي متعال به دانيال وحي فرستاد كه ناخوشايند ترين بندگانم درنزد من جاهلي است كه حق اهل علم را سبك انگاشته وازپيروي آنان دست بر دارد و محبوب ترين بندگانم نزد من، آن پرهيزگاري است كه جوياي پاداش سترك، همراه با عالمان ، پيرو بردباران و پذيراي ازحكيمان است.