پرسش (172)

با سلام خدمت شما استاد بزرگوار.
آيا تدبر در قرآن با تفسير قرآن با هم تفاوت دارند؟ و يا از يك مقوله ميباشند؟ اگر اين دو با هم تفاوت دارند، حوزههاي تفاوت آن در چيست؟ با سپاس فراوان

پاسخ:

سلام علیکم

از جهتی مشترکند و از جهتی متفاوت. از این جهت که هر دو به فهم جدید از یکی از معانی یا لایه‌های معنایی قرآن می‌شوند، مشترکند و از جهات دیگر با هم متفاوتند. به عنوان نمونه:

1- تدبر، استمداد از عقل و بصیرت حاصل از تقوای فطری یا اکتسابی است ولی در تفسیر، نقل و زبان و موقعیت‌های فرهنگی، اجتماعی و مانند آن بسیار موثر است.

2- تدبر وظیفه همه مخاطبان قرآن است و همه عقلا می‌توانند بدان اقدام کنند و به نتیجه یا نتایجی هم برسند ولی تفسیر وظیفه همگان نیست و همگان نمی‌توانند و نباید بدان اقدام کنند

3- با توجه به تفاوت دوم، ممکن است تفسیر به خطای در صدق بیانجامد و در نتیجه کسی که بدان اقدام کرده است، نه تنها از قرب خدای متعال (که حاصل از تفسیر است) برخوردار نشود بلکه سبب بعد از او گردد ولی تدبر بیرون از حوزه صدق و کذب است و عملی عبادی است که به درجاتی از قرب می‌انجامد.