منظور از پوشيدن جامه‌ي درويشي دوستان اهل بيت

پرسش (216):
با سلام خدمت استاد ارزشمند ...
با توجه به مسأله‌اي که در مورد جهاد اقتصادي اشاره کرديد، بنده حقير نمي‌تونم اين روايت از حضرت علي (ع) که فرمودند «هرکس که ما اهل بيت را به دوستي بگيرد، بايد جامه درويشي را بر تن بپذيرد» از گفته‌ي شما تفکيک کنم ...
منظور حضرت از جامه‌ي درويشي چيست؟ آيا کسب ثروت و بي‌نيازي و عزت با اين روايت منافات دارد؟
استاد اگر کسي به اين مسأله برسد که در حال حاضر براي بي نيازي و عزت در جامه‌ي کنوني بايد در پي ملزومات آن باشد و اين مسأله را از اهداف خود قرار دهد، با هدفي که بخواهد به اين نياز توجهي نکند و معرفت و پالايش روح را در اولويت قرار دهد منافات دارد و دنيايي است؟
اگر انسان بخواهد در پي کسب ملزومات بي‌نيازي از خلق باشد، از مسائل مطالعه و معرفت و جهاد براي از بين بردن رذيلت‌هاي اخلاقيش تا حدودي غافل مي‌ماند ... و اصل آن‌هاست ... چه بايد کرد؟
پاسخ:
سلام عليکم
نکات بسياري را مي‌توان درباره روايت يادشده مطرح کرد. به‌عنوان نمونه:

1ـ کسب مال حلال به‌گونه‌اي که حق کسي در آن نباشد، بسيار سخت است و اگر براي رسيدن به مال حلال و غنا و استغناي مالي بايد رنج و زحمت بسيار تحمل کرد، درويشي همراه با راحتي و آسودگي بسي برتر از غناي همراه با سختي و رنج است.

2ـ هدف از کسب مال حلال و توانگري، آسايش و آرامش حاصل از آن است، پس اگر کسب توانگري به نفي آسايش و آرامش بيانجامد، ترک آن عاقلانه است.

3ـ مال و ثروت و ساير نعمت‌هاي دنيوي و طبيعي، مقدمه و ابزار دست‌يابي به نعمت‌هاي اخروي و فراطبيعي است و البته ابزار بسيار مناسب و سودمندي است، پس بايد به عنوان ابزار بدان‌ها نگريست نه به‌عنوان هدف و غايت.

4ـ کمالات بيروني و دروني انسان مراتب و درجات بسيار دارد، بنابراين مومن بايد در کسب اين کمالات نظم و مديريت عالمانه و خردمندانه داشته باشد و بر اساس اهميت و اولويت هر کدام از کمالات، اقدام نمايد نه آنکه براي به‌دست آوردن کمالي کوچک و کم‌اهميت ده‌ها کمال بزرگ و پر اهميت را از دست بدهد. به تجار و اهل معامله بنگريد و از تدبيرهاي خردمندانه آن‌ها سود بريد. تاجر خردمندي نيست کسي که براي کسب يک سکه، ده سکه و ملک هزينه کند.

5ـ توجه به عنصر زمان و مکان، در فهم درست بسياري از روايات سودمند است.
جامه‌ي درويشي زمان امير مومنان صلوات‌الله‌عليه با جامه‌ي درويشي زمان امام صادق صلوات‌الله‌عليه و آن دو با جامه‌ي درويشي عصر حاضر تفاوت دارد، چنان‌که فقراي اين دوره‌ها با هم تفاوت دارد. در گذشته کسي که خوراک و پوشاکي در حد چند درهم نداشت، درويش بود ولي در عصر حاضر افراد با داشتن صدها درهم نيز درويشند. در گذشته با داشتن مرکبي به‌اندازه حمار، توانگر بودند، در حالي که در اين عصر با داشتن ده‌ها حمار نيز ممکن است درويش باشند.

6ـ تکرار اين نکته بيهوده نيست که اولويت دادن و اهم و مهم کردن کارها و رفع نيازها شرط و نشان خردمندي است.