درس 109- 10/ 8/ 1386 ـ (20 شوال 1428)
صبر، زمینه به فعلیت رسیدن استعدادهای ابدی انسان را فراهم می‌کند
تَجَمُّلاً فی فاقَةٍ
مقصود از اهل تقوا در این خطبه، اولین درجه از تقواست
تجمل و نشان دادن زر و زیورِ نعمت‌های الهی، نه به‌طور مطلق در همه شرایط نیک و پسندیده است و نه ناپسند
رفتارهای انسان پارسا باید به‌گونه‌ای باشد که لوازم و عوارض آن دامنگیر دیگران نشود
وَ صَبْراً فِي شِدَّةٍ
مقدمه:
1ـ صبر و بردباری و بالا رفتن آستانه تحمل انسان، دو نتیجه و خاصیت بسیار بزرگ دارد:
یکم: زمینه به فعلیت رسیدن استعدادهای ابدی انسان را فراهم می‌کند؛ گویی استعدادهای انسان مانند بذری است که در دل خاک و با تحمل سختی‌ها و مشقت‌ها جوانه می‌زند.
مهم‌ترین هدف بعثت انبیا، رسیدن انسان از قوه به فعل است و انسان‌ها باید این مسیر را طی کنند تا به عالی‌ترین مرتبه هستی که انبساط وجودی است برسند
دوم: برخورداری از لذایذ زندگی و راحت‌تر پیش بردنِ آن
در جهان طبیعت زندگی و آسایش آرمانی وجود ندارد و در کنار هر خوشی و لذتی، یک ناخوشی وجود دارد
هنر آدمی این است که از لذایذ موجود زندگی به‌گونه‌ای برخوردار باشد که اعتدال و استقامت روحی پیدا کند و گرفتار گره‌های کور روانی نشود
برخورداری از نعمت‌ها و وجوه جمال الهی ذاتاً ارزش دارد و پسندیده است، مگر آن‌که مزاحم یک نعمت و رحمتِ بیشتر شود
طبیعت موجودات ـ انسان و غیر انسان ـ با نظارت پیوسته و دائمی که مشقت‌آور باشد، سازگار نیست
یکی از ویژگی‌های عصر ظهور این است که زندگی انسان توأم با آرامش و آسایش است
جهنم قرب به جلال الهی است
خدا خلقش را می‌خواهد
دو نظریه درباره معاد وجود دارد: 1ـ حیوانات و مانند آن‌ها محشور نمی‌شوند که دقیق نیست. 2ـ این موجودات نیز محشور می‌شوند که یا در ذیل انسان است یا انسان‌ها در ذیل آن‌ها
در عین اهمیت صبر، ارزش صبر نسبی است
عظمت صبوری انبیا به این است که باید برای کسانی غصه بخورند، که آن‌ها غصه خود را نمی‌خورند
شاهد روایی: عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم سَيَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا يُنَالُ الْمُلْكُ فِيهِ إِلَّا بِالْقَتْلِ وَ التَّجَبُّرِ وَ لَا الْغِنَى إِلَّا بِالْغَصْبِ وَ الْبُخْلِ وَ لَا الْمَحَبَّةُ إِلَّا بِاسْتِخْرَاجِ الدِّينِ وَ اتِّبَاعِ الْهَوَى فَمَنْ أَدْرَكَ ذَلِكَ الزَّمَانَ فَصَبَرَ عَلَى الْفَقْرِ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْغِنَى وَ صَبَرَ عَلَى الْبِغْضَةِ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْمَحَبَّةِ وَ صَبَرَ عَلَى الذُّلِّ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْعِزِّ آتَاهُ اللَّهُ ثَوَابَ خَمْسِينَ صِدِّيقاً مِمَّنْ صَدَّقَ بِي. (الكافي، ج2، ص 91)
سرمایه نباید هدف نهایی باشد، بلکه ابزار است
شاهد روایی: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه الصلات و السلام يَقُولُ ارْحَمْنِي مِمَّا لَا طَاقَةَ لِي بِهِ وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَيْهِ (الكافي، ج2، ص585)
ذکر خیری از مرحوم آقانجفی قوچانی
خدای متعال کار فوق طاقت به کسی واگذار نمی‌کند، بنابراین در سختی‌ها خود را نبازیم
مراقب باشیم به سمت بلا و سختی نرویم
مقام صبر و رضای حضرت اباعبدالله و حضرت زینب علیهما الصلات و السلام