(21) قلمرو حجیت عقل نزد فقهای شیعه

حسینی شاهرودی، سيد مرتضي حسینی شاهرودی، طهور، دین و عقلانیت، Hosseini Shahroodi،Morteza Hosseini Shahrudi, Shahroodi, religion and rationality

 10 /10 /93

1ـ نظریه اخباریون:

دیدگاه مرحوم استرآبادی: عقل در گزاره‌های نظریِ نزدیک به حس، حجت است.

عقل نظری اعتبار مطلق ندارد، مگر در موارد جزیی

بررسی روایاتی که مضمون آن درآمیختن حق و باطل توسط خدای متعال است و انبیا را برای جدا کردن آن فرستاده است

منظور از این روایات این است که خدا انسان را به جهان طبیعت که دار تزاحم است، آورده.

اشاره‌ای به وجود علمی موجودات در ذات خدای متعال و عالم ذر

وجود علمی موجودات، عین ذات خدای متعال و عین طهارت است

نظر اخباریون آن است که عقل در بدیهیات که خیلی روشن است، حجت است مانند شکر منعم

پاسخ به دلایل علمای اخباری

معنای لعنت = دوری از رحمت، حقانیت و صدق

هرکه در مقابل حق محض قرار بگیرد، از هر حیثیتی که باشد، باطل محض است

امام، معیار حقانیت و درستی است

خاتم العلما جز معصوم نیست

تفاوت انبیا و اولیا با همدیگر

جمع بندی دیدگاه اخباریان: نفی اعتبار عقل جز در موارد حسی و نزدیک به حس

2ـ نظریه مرحوم غروی اصفهانی: احکام عقلی در حوزه شریعت در موارد بسیار محدود (گزاره‌های مشهور) حجت است.

اگر کسی تعلیقه مرحوم اصفهانی بر کفایه (نهایۀ الدرایۀ) را بفهمد، مجتهد مسلم است

تحفه الحکیم مرحوم اصفهانی بسا از منظومه سبزواری دقیق‌تر است

اشاره‌ای به مکاتیب مرحوم کمپانی و مرحوم کربلایی: در توحید صفاتی منحصر بفرد است

گوش خر بفروش و دیگر گوش خر

اشاره‌ای به مقام القاء: فالقی السحرۀ ساجدین

معانی و مراتب سجده

3ـ شیخ طوسی: عقل در قضایای ضروری حجت است

 

صوت

 

فیلم (قسمت اول)

 

فیلم (قسمت دوم)

 

فیلم (قسمت سوم)

 

فیلم (قسمت چهارم)

 

فیلم (قسمت پنجم)

 

فیلم (قسمت ششم)