جلسه پنجاه و دو ـ 13/ 12/ 94
چرا عالم از عابد برتر است؟
ادامه [حدیث 8] عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام قَال: عَالِمٌ يُنْتَفَعُ بِعِلمِهِ أَفْضَلُ مِنْ سَبْعِينَ أَلفَ عَابِدٍ.
انتفاع به‌نحو مطلق است و همه درجات منفعت را شامل می‌شود
سر عدد هفتاد
اشاره‌ای به احاطه عدد
نسبت فضایل موجودات فروتر از عالِم به عالِم، نسبت سایه به نور است
همچنان‌که علم دارای مراتب مختلف است، انتفاع از آن نیز مراتب مختلف دارد
هرچه علمی به مبدأ اعلی و غایت قصوی نزدیک‌تر باشد، فضیلت آن نسبت به مراتب پایین‌تر قابل مقایسه نیست
با توجه به ذومراتب بودن جسم، استکمال و حرکت، تمام عالم هستی در حال حرکت و ارتقاء هستند، حتی ملائکه
ملاصدرا جسمانیت را فراتر از عالم عقل هم می‌برد
ملاک افضلیت انتفاع از عالم: جامع بودن انتفاع به خلق و شمولیت همه مراتب وجود
چرا عالم از عابد برتر است؟ زیرا نسبت علم به عمل، مانند نسبت غایت به مقدمات است و عمل مقدمه علم است
عالی‌ترین فضیلت و کمال انسانی، علم به خدای متعال و اسماء، صفات و افعال اوست
اهمیت نیت در عمل
تمام کمالاتی که در حوزه ارتقاء و تقرب به خدای متعال و دین و عقل گفته می‌شود، بدون استثناء از سنخ معرفت است.
اشاره‌ای به معنای آیه «اقتلوا انفسکم»؛ یعنی سلب انانیت کنید
اشاره‌ای به معنای آیه «لمن الملک الیوم»
غایت غایات کمالات انسان، معرفت و علم است
علم غایت عمل است و عمل مقدمه علم
نسبت علم به عمل، مانند نسبت روح به بدن است
علم از برترین اعمال که عبادت است، هفتاد هزار برابر برتر است؛ نه سایر اعمال؛ چراکه عبادت سهم قابل توجهی از علم دارد. اما نسبت به کسانی که هیچ سهمی از علم ندارند، نسبت بی‌نهایت به صفر است
[حدیث 9] عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَال: قُلتُ لِأَبِي عَبْدِ الله ع رَجُلٌ رَاوِيَةٌ لِحَدِيثِكُمْ يَبُثُّ ذَلِكَ فِي النَّاسِ وَ يُشَدِّدُهُ فِي قُلُوبِهِمْ وَ قُلُوبِ شِيعَتِكُمْ وَ لعَل عَابِداً مِنْ شِيعَتِكُمْ ليْسَتْ لهُ هَذِهِ الرِّوَايَةُ أَيُّهُمَا أَفْضَلُ قَال الرَّاوِيَةُ لِحَدِيثِنَا يَشُدُّ بِهِ قُلُوبَ شِيعَتِنَا أَفْضَلُ مِنْ أَلفِ عَابِدٍ.
دلیل برتری روایت بر عبادت آن است که روایت مقدمه‌ساز علم است
اشاره‌ای به جنبه‌های اجتماعی عبادت