جلسه صد و پنج ـ 4/ 4/ 95
شب نوزدهم ماه مبارک رمضان ۱۴۳۷
آیا سخنان پیامبر ناسخ ندارد؟
[حدیث 175] عَنْ زُرَارَةَ، قَالَ: سَأَلتُ أَبَا عَبْدِ الله عليه السلام عَنِ الحَلالِ وَ الحَرَامِ، فَقَالَ: «حَلالُ مُحَمَّدٍ حَلالٌ أَبَداً إِلى يَوْمِ القِيَامَةِ، وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ أَبَداً إِلى يَوْمِ القِيَامَةِ، لايَكُونُ غَيْرُهُ وَ لا يَجِيءُ غَيْرُهُ». وَ قَالَ: «قَالَ عَلِيٌّ عليه السلام: مَا أَحَدٌ ابْتَدَعَ بِدْعَةً إِلا تَرَكَ بِهَا سُنَّةً»
آیا سخنان پیامبر ناسخ ندارد؟
ناسخ، تخصیص و تقیید نداشتن سخن پیامبر امتیازی نیست
در مورد سخن پیامبر و امام، نمی‌توان متن را بدون ماتن در نظر گرفت؛ چرا که دریافت منظور و مقصود او موضوعیت دارد
[حدیث 176] دَخَلَ أَبُو حَنِيفَةَ عَلى أَبِي عَبْدِ الله عليه السلام، فَقَالَ لَهُ: «يَا أَبَا حَنِيفَةَ، بَلَغَنِي أَنَّكَ تَقِيسُ؟» قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: «لا تَقِسْ؛ فَإِنَّ أَوَّلَ مَنْ قَاسَ إِبْلِيسُ حِينَ قَالَ: «خَلَقْتَنِي مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ» فَقَاسَ مَا بَيْنَ النَّارِ وَ الطِّينِ، وَ لَوْ قَاسَ نُورِيَّةَ آدَمَ بِنُورِيَّةِ النَّارِ، عَرَفَ فَضْلَ مَا بَيْنَ النُّورَيْنِ، وَ صَفَاءَ أَحَدِهِمَا عَلَى الاخَرِ»
ابلیس احاطه بر نورانیت آدم ندارد تا بتواند بین نورانیت او و خود داوری کند؛ چون ابلیس قوه وهمیه دارد و قوه عقلیه ندارد
آدم برخلاف ابلیس، قابلیت و شایستگی دریافت رحمت خاص دارد و ابلیس توان درک آن را ندارد
در درگاه خدای متعال اعتراض معنا ندارد
این حدیث ضمن نفی قیاس، به جواز نوعی از قیاس اشاره دارد یعنی ابلیس بد قیاس کرد
[حدیث 177] سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ الله عليه السلام عَنْ مَسْأَلَةٍ، فَأَجَابَهُ فِيهَا، فَقَالَ الرَّجُلُ: أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا، مَا كَانَ يَكُونُ القَوْلُ فِيهَا؟ فَقَالَ لَهُ: «مَهْ، مَا أَجَبْتُكَ فِيهِ مِنْ شَيْءٍ، فَهُوَ عَنْ رَسُولِ الله صلى الله عليه و آله، لَسْنَا مِنْ «أَ رَأَيْتَ» فِي شَيْءٍ»
اشاره‌ای به جلوگیری از گسترش بدعت در سیره اهل بیت
اکثریت مسلمانان جایگاه علمی ائمه را نمی‌شناسند
چگونگی تعلیم پیامبر و امامان از سوی خدا و پیامبر؛ تعلیم حصولی نیست
[حدیث 178] قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عليه السلام: «لا تَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ الله وَلِيجَةً فَلا تَكُونُوا مُؤْمِنِينَ؛ فَإِنَّ كُلَّ سَبَبٍ وَ نَسَبٍ وَ قَرَابَةٍ وَ وَلِيجَةٍ وَ بِدْعَةٍ وَ شُبْهَةٍ مُنْقَطِعٌ إِلا مَا أَثْبَتَهُ القُرْآنُ»
احکام دوست به دوست انتقال پیدا می‌کند
علیت حقیقی و قریب، منحصر در خدای متعال است
میزان وجود و استناد اسباب و علل مجازی به خدای متعال از طریق معارف الهی (معارف نقلی، عقلی و شهودی) به‌دست می‌آید