جلسه بیست و هفتم ـ 3/ 10/ 94
[حدیث 28] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا رَأَيْتُمُ الرَّجُلَ كَثِيرَ الصَّلاةِ كَثِيرَ الصِّيَامِ فَلا تُبَاهُوا بِهِ حَتَّى تَنْظُرُوا كَيْفَ عَقْلُهُ.
اگر عقل و فهم نباشد، اعمال فاقد ارزش خواهد بود و ارزش اعمال صالح انسان به میزان عقل، تعقل، فکر و تفکر انسان است
این حدیث مشابه حدیث 19 است
یکی از معانی حدیث این است که با کم خردان، معاشرت و مجالست نکنید
متدینان کم عقل، به‌راحتی ابزار و آلت دست شیاطین قرار می‌گیرند
هرکه به‌راحتی درباره عالمان بزرگ داوری کند، خالی از فهم است
اشاره‌ای به ویژگی‌های خوارج و مقابله امیرالمؤمنین صلوات الله و سلامه علیه با آنان در جنگ نهروان
کسی به دست امیرالمؤمنین کشته می‌شود که در جهالت و شقاوت به آخر خط رسیده است
[حدیث 29] عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: يَا مُفَضَّلُ لا يُفْلِحُ مَنْ لا يَعْقِلُ وَ لا يَعْقِلُ مَنْ لا يَعْلَمُ وَ سَوْفَ يَنْجُبُ مَنْ يَفْهَمُ وَ يَظْفَرُ مَنْ يَحْلُمُ وَ الْعِلْمُ جُنَّةٌ وَ الصِّدْقُ عِزٌّ وَ الْجَهْلُ ذُلٌّ وَ الْفَهْمُ مَجْدٌ وَ الْجُود نُجْحٌ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ مَجْلَبَةٌ لِلْمَوَدَّةِ وَ الْعَالِمُ بِزَمَانِهِ لا تَهْجُمُ عَلَيْهِ اللَّوَابِسُ وَ الْحَزْمُ مَسَاءَةُ الظَّنِّ وَ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ الْحِكْمَةِ نِعْمَةُ الْعَالِمِ وَ الْجَاهِلُ شَقِيٌّ بَيْنَهُمَا وَ اللَّهُ وَلِيُّ مَنْ عَرَفَهُ وَ عَدُوُّ مَنْ تَكَلَّفَهُ وَ الْعَاقِلُ غَفُورٌ وَ الْجَاهِلُ خَتُورٌ وَ إِنْ شِئْتَ أَنْ تُكْرَمَ فَلِنْ وَ إِنْ شِئْتَ أَنْ تُهَانَ فَاخْشُنْ وَ مَنْ كَرُمَ أَصْلُهُ لانَ قَلْبُهُ وَ مَنْ خَشُنَ عُنْصُرُهُ غَلُظَ كَبِدُهُ وَ مَنْ فَرَّطَ تَوَرَّطَ وَ مَنْ خَافَ الْعَاقِبَةَ تَثَبَّتَ عَنِ التَّوَغُّلِ فِيمَا لا يَعْلَمُ وَ مَنْ هَجَمَ عَلَى أَمْرٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ جَدَعَ أَنْفَ نَفْسِهِ وَ مَنْ لَمْ يَعْلَمْ لَمْ يَفْهَمْ وَ مَنْ لَمْ يَفْهَمْ لَمْ يَسْلَمْ وَ مَنْ لَمْ يَسْلَمْ لَمْ يُكْرَمْ وَ مَنْ لَمْ يُكْرَمْ يُهْضَمْ وَ مَنْ يُهْضَمْ كَانَ أَلْوَمَ وَ مَنْ كَانَ كَذَلِكَ كَانَ أَحْرَى أَنْ يَنْدَمَ.
اشتغال آدمی باید تعقل باشد
در این روایت نکات روان‌شناسی فراوانی وجود دارد
علم، جنبه و صبغه بشری دارد؛ ولی برخی متن الهی دارد. مانند تعبدیات که بتمامه متن الهی دارد و در برخی دیگر مانند تربیت دینی و روان‌شناسی که تا اندازه‌ای متن و منبع دینی وجود دارد.
توهین به اموات دیگران، تأثیری برای آنان ندارد؛ هرچند طلب مغفرت مؤثر است
اشاره به نمونه‌ای از اخلاق پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم؛ تقدم در سلام