1ـ 4ـ 7ـ اقسام قيامت صوري انفسي

سه قسم قيامت صوري انفسي (كه پيش از اين در كلام سيد نيامده بود) بدين قرار است:

1ـ 4ـ 7ـ 1ـ قيامت صغراي صوري انفسي عبارت است از رهايي انسان از حجاب بدن و نشئه دنيوي به وسيلة موت طبيعي نه ارادي. چنان‌كه حضرت ختمي مرتبت (ص) فرمود: من مات فقد قامت قيامته. (بحار الانوار، 61، 7). (پس از اين در قيامت صغراي معنوي اهل طريقت، اين روايت به عنوان شاهد بر قيامت معنوي و مرگ ارادي آورده مي‌شود و اين جا براي قيامت صوري و مرگ طبيعي؛ از اين جهت، لازم است پس از ارجاع اقسام شش‌گانه قيامت‌هاي معنوي انفسي به سه قسم، اقسام سه‌گانه از هم جدا شود و به نظر نگارنده اقسام سه‌گانه عبارت است از قيامت‌هاي حاصل از مراتب سه‌گانه توحيد)

1ـ 4ـ 7ـ 2ـ قيامت وسطاي صوري انفسي عبارت است از بيرون رفتن انسان از دنيا و توقّف در عالم برزخ كه قبر نام دارد؛ چنان‌كه حق تعالي فرمود: و من ورائهم برزخ إلي يوم يبعثون (مؤمنون، 100). و نيز رسول خدا (ص) فرمود: القبر روضة من رياض الجنّة أو حفرة من حفر النيران. (بحار الانوار، 6، 205).

1ـ 4ـ 7ـ 3ـ قيامت كبراي صوري انفسي عبارت است از محشور شدن انسان در قيامت كبري، كه از آن به «طامّة كبري» تعبير شده است، براي رسيدن به جايگاه اصلي خويش در بهشت يا جهنم كه حق تعالي فرمود: و حشرنا هم فلم‌نغادر منهم أحداً. (كهف، 47).

سيد اين اقسام سه‌گانه (ر.ك. اسرار الشريعه، 30ـ 129). را پس از اقسام شش‌گانه اهل طريقت و حقيقت كه در واقع قيامت انفسي است، تنها به خاطر موافقت با تقسيم‌بندي اوليه مطرح كرده است كه ما پيش از آن اقسام آورديم.