2ـ3ـ11ـ سعادتمند كيست؟

سعادتمند كسي است كه «چشم به ديدار نيكبخت‌ترين ديدني‌ها گشوده است و بدبخت آن‌كه از آن ديدار بي‌نصيب مانده است. بدبخت آن نيست كه توانايي ديدن رنگ‌ها و اجسام زيبا را ندارد يا به قدرت و شهرت و تاج و تختي نرسيده است بلكه كسي است كه از اين ديدار كه آدمي به خاطر آن تاج و تخت و فرمانروايي بر سراسر زمين و دريا و آسمان را بايد فدا كند و از هر چه زميني و اين‌جهاني است، دامن بيفشاند، بي‌بهره مانده است.» (7،6،1).

ممكن است اين پرسش مطرح شود كه مگر ديدن كسي حتي اگر نيك‌بخت‌ترين باشد، مي‌تواند سبب سعادت و خوشبختي شود؟ پاسخ آن اين است كه اين ديدن پس از عمري تلاش و سير و سلوك پيوسته و تحمّل سختي‌ها و رياضت‌هاي پيل‌افكن، ممكن است حاصل شود. در واقع سعادتمند كسي است كه همة مراتب سلوك و رياضت را پشت سر گذاشته و به غايت قصواي آدمي، يعني لقاي حق تعالي، رسيده باشد و به تعبير وي، مقصود از ديدن، يگانه شدن با اوست. (ر.ك. 6، 9، 9).