پرسش (58):
سلام عليکم و رحمة الله. با تشکر از پاسخ‌هاي جامع و پرسود شما
اين‌که فرموديد تعطيل عزاداري خلاف آموزه‌هاي وحياني و سنت است و جدايي از آن محروميت از رحمت خاص است را بنده به تفاوت بسياري که بين افرادي که در حزن و عزاي امام حسين عليه السلام به صورت روضه‌خواني‌هاي سنتي شرکت مي‌کنند و اداي احترام در محرم و صفر به اشکالي دارند؛ مثلاً کمتر مي‌خورند، در اين دو ماه کمتر مي‌آشامند، کمتر مي‌خندند و مانند آن، با ديگر افراد مشاهده نموده بودم، اما گفتم شايد اين مربوط به اين امر نباشد، اما با اين جمله شما برايم يقين شد که اين نورانيت مال همينه.
سؤالم اين است که آيا عزاداري بيش از دو دهه‌ي پيشنهادي شما و اداي احترام به صورت حزن آيا جزء رياضت‌هاي شرعي محسوب مي‌شود؟ آيا ما به بچه‌هامان بياموزيم که اين آداب را داشته باشند؟ البته شما عرف متدينان و متشرعان را ملاک دانسته‌ايد. رسم متدينين مشهد همچنان بر حزن اين دو ماه است، آيا ملاک همان شهر است يا تهران و قم؟
و جالب است اين‌که برخي مي‌گويند اگه خيلي ناراحت باشيم و حزن داشته باشيم، افسردگي مي‌آورد. افسردگي در بين محزونين امام حسين عليه السلام نسبت به آناني که در اين مجالس شرکت نمي‌کنند، خيلي ناچيزه. آيا مبناي اين امر مي‌توان ناشي از معرفت به اهل بيت باشه که در اين مجالس به راحتي نصيب ميشه و زمينه‌ي دريافت عنايات و توجهات در اين مجالس خيليه؟
بالاخره تأثير عزاداري بر سالار شهيدان عليه السلام بر روح و جان آدمي چگونه است و اگر کسي بخواهد رعايت ادب و همراهي با آن خاندان را به صورت شايسته داشته باشد چه کند؟ يعني بخواهد آنچه درست است را انجام دهد؟
البته بنده احاديث را جستجو کردم و احاديثي را يافتم که امام صادق عليه السلام سه روز مردم مدينه را به خاطر ولادت امام کاظم عليه السلام اطعام نمودند و شادي به قلب شيعيان آوردند. براي همين برام سؤال شد که آيا دو ماه حزن و اندوه افراط نيست؟ در حالي که در برهه‌اي از زمان حداقل سه روز از اين دو ماه به شادي اختصاص داده شده.
ببخشيد خيلي پراکنده‌گويي و شاخه به شاخه افکارم را گفتم. نمي‌دانم بالاخره توانستم سؤالم را بپرسم يا نه؟ با تشکر و عذرخواهي.

پاسخ:
1ـ اصل عزاداری از ریاضت‌های شرعی است ولی کمیت و کیفیت آن با توجه به زمان، مکان و شرایط مختلف مربوط به آن تعیین می‌شود.
2ـ همان‌گونه که غمگین بودن در غم خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌سلم عبادت است و سبب کمال انسان است، شاد بودن در شادی خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم نیز همین‌گونه است. هر دو عبادت، بلکه از برترین عبادات هستند و نقش ویژه‌ای در سلوک نفسانی و وصول به درجات قرب خدای متعال دارند.
3ـ خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم همانند خود آن حضرت اصل و خزانه و وسیله‌ي رحمت عام و خاص خدای متعال هستند، بنابراین، اگر شرایط و زمینه‌های دریافت رحمت، در انسان یا مؤمن یا حاضر در مجالس عزا و شادی آن خاندان مطهر فراهم باشد و به تعبیر دیگر، قابلیت فراهم باشد، نزول و ظهور هر فیضی از آن خاندان مطهر ممکن است و بسا کسی که قابلیت داشته باشد، به چشم برهم زدنی به عالی‌ترین درجات کمال دست‌یابد و ره صد ساله را در دمی طی کند.
4ـ بهترین شکل عزاداری فخر انبیا و شأن اولیا حضرت اباعبدالله صلوات‌الله‌وسلامه‌علیه آن است که بیش‌ترین زمان عزاداری به گفتن و شنیدن معارف، فضایل و اهداف وجود و رفتار آن‌ حضرت و دیگر خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم اختصاص داده شود و در پایان هم بخشی از مقاتل خوانده شود و از گفتن هر چیزی که در شأن آن خاندان مطهر نباشد، به‌ویژه داستان‌های نادرست و سخنان خلاف واقع پرهیز شود.