6 /10 /93

ادامه بررسی روایاتی که به نظر منکران اعتبار و حجیت عقل، پیرامون نفی اعتبار عقل وارد شده است.

روایت 5 ـ ‏ سَتَفْتَرِقُ أُمَّتِي عَلَى ثَلاثٍ وَ سَبْعِينَ فِرْقَةً فِرْقَةٌ مِنْهَا نَاجِيَةٌ وَ الْبَاقُونَ هَالِكُونَ وَ النَّاجُونَ‏ الَّذِينَ‏ يَتَمَسَّكُونَ‏ بِوَلايَتِكُمْ‏ وَ يَقْتَبِسُونَ مِنْ عِلْمِكُمْ وَ لا يَعْمَلُونَ بِرَأْيِهِمْ فَأُولَئِكَ مَا عَلَيْهِمْ مِنْ سَبِيلٍ[1]

تاکنون از نهج البلاغه به عنوان منبع فقهی استفاده نشده و نمی‌شود

منظور از عمل به رأی در روایت چیست؟

تعبیر رأی در اینجا مبهم است و آنچه قدر متیقن است، رأی عبارت از «آرای شخصی غیرروشمند» است

روایت 6 ـ إِنَ‏ اللَّهَ‏ قَضَى‏ الْجِهَادَ عَلَى‏ الْمُؤْمِنِينَ فِي الْفِتْنَةِ مِنْ بَعْدِي ... يُجَاهِدُونَ عَلَى الْإِحْدَاثِ فِي الدِّينِ إِذَا عَمِلُوا بِالرَّأْيِ فِي الدِّينِ وَ لا رَأيَ فِي الدِّين إِنَّمَا الدِّينُ مِنَ الرَّبِّ أَمْرُهُ وَ نَهْيُهُ‏[2]

منظور از فتنه (سکوت در مقابل حکمای جور و ایستادن در مقابل امیرالمؤمنین صلوات الله و سلامه علیه)

دین از دو ناحیه می‌تواند مورد بحث قرار گیرد:

1ـ حیث تکوین و ایجاد (تنها از سوی خداست)

2ـ کشف و شناخت دین (توسط انبیا، اولیا، علما و عقلا و مانند آن‌ها)

منظور از این‌که دین فقط از سوی رب است، یعنی جعل و تکوین دین تنها از سوی خدای متعال است.

کشف و شناخت دین راه‌های مختلفی دارد که از آن جمله عقل است؛ همچنین است کشف و مشاهده، تقوا و ...

تعابیری که درباره خدای متعال و اولیای الهی به کار برده می‌شود، نباید خلاف ادب باشد

نقل انداختن طناب به گردن امیرالمؤمنین صلوات الله و سلامه علیه، خلاف ادب است

گریه بر خاندان پیامبر علیهم السلام طریقیت دارد، نه موضوعیت

درباره خاندان پیامبر باید از روایات موثق استفاده کرد، آن‌هم در صورتی که خلاف عقل نباشد، چون عموماً خبر واحد است

ادب شرط لازم و ضروری برخورداری از لطف و رحمت خاص خدای متعال است

لطف خاص عبارت است از آنچه که قرب انسان به خدای متعال را عیان می‌کند

به دلیل عقلی، رأی اطلاق نمی‌شود.

روایت 8ـ إِنَّ الْمُؤمِنَ لَمْ يَأْخُذْ دِينَهُ عَنْ رَأْيِهِ وَ لَكِنْ أَتَاهُ مِنْ رَبِّهِ[3]

روایت 9ـ إِنَّ الْإِسْلَامَ هُوَ التَّسْلِيمُ ... إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَمْ يَأْخُذْ دِينَهُ عَنْ رَأْيِهِ وَ لَكِنْ أَتَاهُ مِنْ رَبِّهِ[4]

روایت 10ـ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع‏ لَا رَأْيَ‏ فِي‏ الدِّينِ‏.[5]

روایت 11ـ قَالَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الصَّادِقُ ع: قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ‏ (اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ) يَقُولُ: أَرْشِدْنَا لِلصِّرَاطِ الْمُسْتَقِيمِ، أَرْشِدْنَا لِلُزُومِ‏ الطَّرِيقِ‏ الْمُؤَدِّي‏ إِلَى مَحَبَّتِكَ، وَ الْمُبَلِّغِ إِلَى جَنَّتِكَ وَ الْمَانِعِ مِنْ أَنْ نَتَّبِعَ أَهْوَاءَنَا فَنَعْطَبَ، أَوْ أَنْ نَأْخُذَ بِآرَائِنَا فَنَهْلِكَ.[6]

توحید صدوق را بخوانید

روایت 12ـ قَالَ لَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا أَحَدٌ أَحَبَّ إِلَيَّ مِنْكُمْ إِنَ‏ النَّاسَ‏ سَلَكُوا سُبُلًا شَتَّى‏ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَ بِهَوَاهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَ بِرَأْيِهِ وَ إِنَّكُمْ أَخَذْتُمْ بِأَمْرٍ لَهُ أَصْلٌ[7]

روایت 13ـ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سُئِلَ عَنِ الْحُكُومَةِ فَقَالَ مَنْ‏ حَكَمَ‏ بِرَأْيِهِ‏ بَيْنَ‏ اثْنَيْنِ‏ فَقَدْ كَفَرَ وَ مَنْ فَسَّرَ بِرَأْيِهِ آيَةً مِنْ كِتَابِ اللَّهِ فَقَدْ كَفَرَ.[8]

روایت 14ـ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ‏ أَدْنَى‏ مَا يَكُونُ‏ بِهِ‏ الْإِنْسَانُ‏ مُشْرِكاً قَالَ فَقَالَ مَنِ ابْتَدَعَ رَأْياً فَأَحَبَّ عَلَيْهِ أَوْ أَبْغَضَ عَلَيْهِ[9]

صوت

فیلم (قسمت اول)

فیلم (قسمت دوم)

فیلم (قسمت سوم)

فیلم (قسمت چهارم)

فیلم (قسمت پنجم)

فیلم (قسمت ششم)