پرسش (146):
با وجود قسم‌هایی که شیطان برای گمراه کردن انسان یاد کرده، بستن راه‌های چپ و راست و جلو و پشت سر بر آدمی چه راهی باقی می‌ماند و منظور از ذکر نکردن بالای سر و پایین در آیه کریمه چیست؟

پاسخ:
با نام خدا
پایین که نیازی به بستن ندارد، چون ابلیس برای متوقف کردن و لغزاندن انسان از جوانبی حمله می‌کند که احتمال عروج و صعود در آن‌ها باشد، ولی پایین به شهوات و اسفل سافلین راه دارد، پس خود آن جانب، ابلیسی است مقتدر.
بالا هم وجه ربی خلق است، بنابراین ابلیس بر آن اقتدار ندارد. این وجه همان وجهی است که مخلَصان رو بدان دارند. پس بستن و حمله کردن از آن جهت امکان‌پذیر نیست، زیرا خود ابلیس نیز این جهت را استثناء کرده است.