مراتب توكل و درجات متوكلان
1ـ ترك آرزو
اولين مرتبة توكل ترك آرزوهاست، زيرا توكل بر معرفت استوار است و كسي كه وكيل را بشناسد كه اگر عطا ميكند، به عزت ميكند و اگر منع ميكند، به حكمت ميكند.
كسي كه بداند كه وكيل عزيز است و حكيم؛ «و من يتوكل علي الله فان الله عزيز حكيم»؛ و اگر بفهمد كه وكيل قائم به قسط است و خزائن اشياء و حقيقت آنها نزد اوست؛ «و إن من شئ الا عندنا خزائنه»؛ «و لله خزائن السموات و الارض».
اولين مرتبة توكل ترك آرزوهاست، زيرا توكل بر معرفت استوار است و كسي كه وكيل را بشناسد كه اگر عطا ميكند، به عزت ميكند و اگر منع ميكند، به حكمت ميكند.
كسي كه بداند كه وكيل عزيز است و حكيم؛ «و من يتوكل علي الله فان الله عزيز حكيم»؛ و اگر بفهمد كه وكيل قائم به قسط است و خزائن اشياء و حقيقت آنها نزد اوست؛ «و إن من شئ الا عندنا خزائنه»؛ «و لله خزائن السموات و الارض».
مقام دهم: رضا
رضا عبارت است از: رفع كراهت و استحلاي مرارت احكام قضا و قدر.(1) به نظر مشهور اهل معرفت، رضا مقام دهم است و پس از توكل حاصل شود.
در توكل به انحصار اسباب و علل در مشيت خداي متعال و فناء و استهلاك همه آنها در اراده وي بايد رسيد، ولي رضايت و خشنودي به آن شرط نيست و يافتن حلاوت حرارت وي، بيرون از آن است. پس از عبور از منزل توكل، آنچه را يافته است، تنها رفع كراهت و استحلاي مرارت را بر آن ميافزايد و به مقام رضا دست مييابد. بنابراين رضا پس از توكل است.
در توكل به انحصار اسباب و علل در مشيت خداي متعال و فناء و استهلاك همه آنها در اراده وي بايد رسيد، ولي رضايت و خشنودي به آن شرط نيست و يافتن حلاوت حرارت وي، بيرون از آن است. پس از عبور از منزل توكل، آنچه را يافته است، تنها رفع كراهت و استحلاي مرارت را بر آن ميافزايد و به مقام رضا دست مييابد. بنابراين رضا پس از توكل است.