(4) سختی فهم و عمل به مقتضای توحید
کتاب توحید ـ درس 4 ـ 4/ 5/ 95
شرح اصول کافی درس 122
سختی فهم و عمل به مقتضای توحید
اساس همه کمالات، فهم توحید و عمل مطابق و اتصال به آن است
فهم، وصول و عمل به توحید از جهت سختی و صعوبت غیرقابل توصیف است، زیرا ابزار ادراک انسان حس و وهم است و درک توحید و سختی فهم آن با این ابزار قابل ادراک نیست
سرّ حضور و نقش انبیا، اولیا و عالمان ربانی آن است که اولاً انسانها را از ادراکهای حسی و وهمی ارتقا دهند و ادراک عقلی را برای آنها به ارمغان بیاورند، ثانیاً ادراکهای عقلی آنها را بپالایند و اصلاح کنند
زندگی انسان، نامتناهی فلسفی است
پیوسته انسان در تکامل، تطور، تشأن و تجلی است؛ توقف مسیر کمال و استکمال امکانپذیر نیست
اگر انسانها در عالم طبیعت مسیر کمال را به اختیار طی نکردند، قطعاً در عوالم دیگر به اضطرار طی خواهند کرد
در دار وجود و عالم هستی یک سر سوزن غفلت از موجودات امکانپذیر نیست؛ همچنانکه خدای متعال به دقت و تمامیت همه موجودات را آفریده است، به دقت و تمامیت آنها را تدبیر میکند؛ به تعبیر دیگر، همچنانکه الوهیت خدای متعال نامتناهی است، ربوبیت او نیز نامتناهی است
همه انسانها در مسیر توحید میروند؛ یا به اختیار و میل خویش یا به اضطرار و برخلاف میل خویش
عقل غیرمشوب مختص انسانهای مخلَص و معصومین است
عقل، خُلق، وهم و حس انسان مخلص و معصوم، معصوم است
با توجه به اینکه عقل انسان غیرمعصوم دارای آلودگی است، بنابراین درک توحید برای او سختی ویژهای دارد که بیان آن نیز امکانپذیر نیست
اشارهای به «هل امتلأتِ»؛ جهنم نامتناهی است
مقیاسهایی که در روایات درباره عوالم دیگر گفته شده است، هیچیک از سنخ مقیاسهای جهان طبیعت نیست
با توجه به سختی وصول به توحید، انسان نیازمند یا وحی معصوم یا عقل معصوم است
اگر کسی توحید را بفهمد، عمل به مقتضای توحید را به راحتی انجام میدهد
سختی عمل به مقتضای توحید، جز از طریق تسلیم، توکل و رضا برطرف نمیشود؛ اولین، دومین و سومین قدم برای وصول به «توحید»، تسلیم، توکل و رضاست
تفاوت زندگی دینی و غیر دینی در ظرافتهاست و الا در بخشهای سخت افزاری همه مشترکند
مفاتیح غیبِ التزام به لوازم «توحید»، تسلیم، توکل و رضاست و این سه با انانیت انسان سازگاری ندارد؛ اصل گرفتاری اینجاست
تفاوت رضا به قضا و رضا به مقضیّ
هم باید با اسباب و معدّات طی طریق کرد و هم در عین حال، توجه به اسباب و معدات، شرک است
پذیرش اسباب، شرک و نفی اسباب، کفر است؛ حال بین این دو چه کنیم؟!
بنابراین هم تبیین حقیقت توحید سخت است و هم عمل به مقتضای آن، چون بین شرک و کفر است
اشاره: من جحدکم کافر و من حاربکم مشرک
تعالیم پیامبر و خاندان مطهر او معقول است؛ ثانیاً به سبب تمامیت عقل شریف آنها و احاطه آن حضرات بر بهترین شیوه بیان، آن را به بهترین وجه بیان کردند
امیرالمؤمنین، امیر کلام است
اهمیت فکر پیوسته