کتاب توحید ـ درس 24 ـ 17/ 7/ 95

شرح اصول کافی درس 142

قَالَ لَهُ السَّائِلُ فَلَهُ كَيْفِيَّةٌ قَالَ لَا لِأَنَّ الْكَيْفِيَّةَ جِهَةُ الصِّفَةِ وَ الْإِحَاطَةِ وَ لَكِنْ لَا بُدَّ مِنَ الْخُرُوجِ مِنْ جِهَةِ التَّعْطِيلِ وَ التَّشْبِيهِ لِأَنَّ مَنْ نَفَاهُ فَقَدْ أَنْكَرَهُ وَ دَفَعَ رُبُوبِيَّتَهُ وَ أَبْطَلَهُ وَ مَنْ شَبَّهَهُ بِغَيْرِهِ فَقَدْ أَثْبَتَهُ بِصِفَةِ الْمَخْلُوقِينَ الْمَصْنُوعِينَ الَّذِينَ لَا يَسْتَحِقُّونَ الرُّبُوبِيَّةَ وَ لَكِنْ لَا بُدَّ مِنْ إِثْبَاتِ أَنَّ لَهُ كَيْفِيَّةً لَا يَسْتَحِقُّهَا غَيْرُهُ وَ لَا يُشَارِكُ فِيهَا وَ لَا يُحَاطُ بِهَا وَ لَا يَعْلَمُهَا غَيْرُهُ

قَالَ السَّائِلُ فَيُعَانِي الْأَشْيَاءَ بِنَفْسِهِ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام هُوَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ يُعَانِيَ الْأَشْيَاءَ بِمُبَاشَرَةٍ وَ مُعَالَجَةٍ لِأَنَّ ذَلِكَ صِفَةُ الْمَخْلُوقِ الَّذِي لَا تَجِي‏ءُ الْأَشْيَاءُ لَهُ إِلَّا بِالْمُبَاشَرَةِ وَ الْمُعَالَجَةِ وَ هُوَ مُتَعَالٍ نَافِذُ الْإِرَادَةِ وَ الْمَشِيئَةِ فَعَّالٌ لِمَا يَشَاءُ.

گاهی در سخنان متکلمین گفته‌هایی وجود دارد که شباهت زیادی به سخنان دقیق اهل معرفت دارد، اما تقریباً می‌توان به یقین گفت که این گفته‌ها را متوجه نشدند؛ مانند آنچه اشاعره درباره توحید فاعلی می‌گویند، چون اگر می‌فهمیدند قائل به جبر نمی‌شدند

آنچه معتزله درباره توحید صفاتی گفته‌اند، از همین سنخ است. نظر آن‌ها به نفی صفات می‌انجامد

سخنی درباره عرفایی که مشهور به اهل سنت هستند

کل معارف حقیقی همین دوتاست: توحید و ولایت؛ بقیه معارف از فروع این دوتاست

اثبات از صنف توصیف نیست و اگر توصیف باشد، گریزناپذیر است

اثبات وجود خدای متعال، سبب محدودیت او نمی‌شود

وجود خدای متعال به سبب مطلق و بی‌اندازه بودن، نه نتیجه وهم و خیال است و نه در وهم و خیال می‌گنجد و نه در عقل می‌گنجد و نتیجه برهان عقلی نیز نیست. آنچه از طریق برهان به‌دست می‌آید، موجودی است به معنای عام وجود

همچنان‌که ذات خدای متعال لابشرط مقسمی است، صفات او نیز همین‌گونه است

عرف عام راهی برای شناسایی وجود ندارد و آنچه که عامه مردم (عالم و غیر عالم) از اشیاء می‌شناسند، حدود اشیاء‌ است، نه متن وجود آن‌ها

معنای انّیّت و مائیّت

آیا خدای متعال کیفیت دارد؟ خیر

اثبات صفات برای خدای متعال همانند اثبات وجود به معنای عامی که مستلزم محدودیت نباشد، لازم است

راه درست در اثبات صفات ‌خدای متعال و پرهیز از تعطیل و تشبیه

[حدیث 13] سُئِلَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام أَ يَجُوزُ أَنْ يُقَالَ إِنَّ اللَّهَ شَيْ‏ءٌ قَالَ نَعَمْ يُخْرِجُهُ مِنَ الْحَدَّيْنِ حَدِّ التَّعْطِيلِ وَ حَدِّ التَّشْبِيهِ.

 صوت (دریافت)

فیلم قسمت اول (دریافت)

فیلم قسمت دوم (دریافت)

فیلم قسمت سوم (دریافت)