1ـ 4ـ 15ـ گسترة بهشت

ميان جنّت نعيم و جنّت ذات، درجات نامتناهي است؛ همان‌گونه كه ميان اهل و ساكنان درجات مختلف بهشت، اين‌گونه است، چنان‌كه حق تعالي درباره تفاوت انبياء فرمود: تلك الرّسل فضّلنا بعضهم علي بعض منهم من كلّم الله و رفع بعضهم درجات (بقره، 253). و درباره تفاوت علما فرمود: يرفع الله الّذين آمنوا و الّذين اُوتوا العلم درجات و الله بما تعملون خبير (مجادله، 11). و رسول خدا (ص) درباره آن فرمود: للعلماء درجات فوق المؤمنين، ما بين كل درجتين مسيرة خمسماة عام. (ر.ك. تفسير المحيط، 1، 308).

درجات بهشت و نيز تفاوت آن‌ها و فاصله هر يك نشان‌دهنده بزرگي و وسعت غير قابل تصوّر آن است، اين گستردگي به اندازه‌اي است كه به تعبير قرآن عرض آن به اندازة آسمان و زمين است؛ چنان‌كه فرمود: و سارعوا إلي مغفرة من ربّكم و جنّة عرضها السموات و الارض اُ‎‏عدّت للمتقين (آل عمران، 133). و رسول خدا (ص) فرمود: يعطي كلّ مؤمن يوم القيمه من الجنّة بقدر الدنيا سبع مرّات (عوالي اللئالي، 4، 101). و گستردگيِ بهشتِ عارفِ راسخ به‌گونه‌اي است كه به هيچ يك از اين بهشت‌ها توجه نمي‌كند و بدان خشنود نمي‌گردد. (ر.ك. تفسير المحيط، 1، 9ـ 308).