2ـ2ـ1ـ نفس كلي و جزئي

آيا ميان نفس جزئي و حقيقت نفس يا نفس به‌خودي‌خود تفاوتي هست؟ اگر تفاوتي باشد بايد نفس جزئي چيز مركبي باشد و شايد بتوان پذيرفت كه «ادراك حسي و انفعال و به‌طور كلي همه حالات نيك و بد بدان تعلّق دارد» (2،1،1). ولي اگر ميان آن دو تفاوتي نباشد و نفس جزئي همان نفس كلي باشد و نفس انسان همان نفس به‌خودي‌خود باشد، در اين صورت از آن‌جا كه نفس (نفس جزئي) نوعي ايده (صورت) است، هيچ‌يك از اين فعاليت‌ها و حالات جايي در او ندارند و خود نفس نه عواطف دارد نه عقايد و نه تفكر، زيرا اگر اين‌گونه چيزها از آن باشند، بايد در هر چيزي كه نفس دارد، پيوسته وجود داشته باشند و حال آن‌كه وجود ندارند. برخي گاهي شادند و گاهي اندوه‌ناك، چنان‌كه برخي ديگر گاهي دليرند و گاهي ترسو و همين‌گونه است اتّصاف موجودات زنده يا انسان به صفات ياد شده.