(106) مقام عصمت در همه مراتب عالم هستی نقدناپذیر است
درس 106- 25/ 8/ 1385
مقام عصمت در همه مراتب عالم هستی نقدناپذیر است
و تجملاً فی فاقة
مقدمه
تفاوت آثار، ضرورتها، ویژگیها و بایستگیهای اسلام و ایمان و مسلمان و مؤمن
حداقل شایستگیها و بایستگیها برای تحقق و استقرار اسلام کافی است، اما برای استقرار ایمان بسنده نیست
احکام و بایستگیهای مسلمان فقط در موارد اضطرار برای مؤمن پذیرفته است
تجمل از بایستگیهای مؤمن و بلکه پارساست، یعنی کسی که ایمان او در مرتبه عمل شواهد پیوسته دارد
اشارهای به مراتب انسان (اسلام، ایمان، تقوا، ایقان، احسان، ولایت)
اشارهای به ویژگیهای مقام ایقان و اهل یقین
اهل یقین ملتزم به چیزی است که مطلوب خداست؛ مقام اضطرار ندارد
اهل یقین تابع احکام، شناختهها و معروفهای شریعت نیستند، بلکه تابع متیقّنهای شریعت هستند
اشارهای به ویژگیهای مقام احسان
محسن یعنی آنچه انجام میدهد دارای حسن است، نه آنکه آنچه دارای حسن است، انجام دهد
مقام یقین انتهای تکلیف و صعوبت و آغاز یسر و سهولت است
اهل یقین باید آنچه مطلوب و مرغوب خدای متعال و اولیای خداست، انجام بدهند، اما اهل حسن هر کاری که انجام بدهند، مطلوب است
مقام حسن یا احسان، عبارت است از صدور افعال از مرتبه ذات، نه از مرتبه صفت و فعل. چون ذات آنها عین طهارت است، هر فعلی که از این مرتبه عیان شود، عین طهارت خواهد بود.
تعبیر قرآنی «اولئک یبدل الله سیئاتهم حسنات» مربوط به مرتبه احسان است
کسانی که در قضای خود دارای حسن ذاتی هستند، ضرورتاً در قَدَر خود دارای حسن ذاتی هستند، نه بالعکس
اشارهای به ویژگیهای عصمت
به همین دلیل است که نمیتوان عصمت را شناخت، زیرا معصوم کسی است که حسن رفتار و عمل او مطابق با قضای او باشد، نه قدر
کسانی که به سرّ قدَر آگاهند ...
عصمت یعنی ممکن نیست و محال است فرد معصوم در افکار، اخلاق و اعمال خطا داشته باشد
انبیا بالضروره و الوجوب معصومند، یعنی ممکن نیست عصمت نداشته باشند
معصوم در معرض لغزش نیست
اهل احسان، معصومند و اهل ولایت معیار عصمت
مقام احسان، خودْ معیار است
مقام عصمت و معصوم در همه مراتب عالم هستی نقدناپذیر است
اشارهای به احکام اختصاصی پیامبر و خاندان پیامبر علیهم السلام (نبستن در مسجد به خانه خاندان پیامبر)
اشاره: من جاء بالحسنه فله خیر منها و هم من فزع یومئذ آمنون (این آیه درباره خاندان پیامبر نیست، شأن آنها اجل است)
ما توانایی شناسایی اهل احسان نداریم. کسی که خود به مقام احسان رسیده، یا صاحب مقام ولایت میتواند قضاوت کند
تجمل مربوط به متمولها نیست
متقی متمول باید سادهزیست باشد
اشارهای به معنای سادهزیستی؛ سادهزیستی در هر عصر باید متناسب با همان عصر باشد
متقی که دچار تنگدستی است باید اهل تجمل باشد، یعنی باید ظاهر را حفظ کند و فقر خویش را بپوشاند
شاهد روايي امیر مؤمنان علیه الصلات و السلام : التجمل من اخلاق المؤمنین