15 /10 /93

رابطه عقل و نقل از دیدگاه علامه طباطبایی قدس سره

حجیت برهان ذاتی است و نیاز به اثبات عقلی و نقلی ندارد

مردم در دنیا خوابند

مراتب خواب و بیداری از دنیا تا عوالم دیگر؛ هر مرتبه نسبت به فروتر بیداری و نسبت به فراتر خواب است

بیداری مطلق عبارت است از علم بی‌اندازه که فانی در علم خدای متعال است

اصل علیت فرا علم است و تمام علوم مبتنی بر آن است؛ برهان نیز

برهان؛ نه اثبات‌پذیر است و نه ابطال‌پذیر

اثبات صفات خدای متعال به‌وسیله برهان است

پذیرش برهان ضروری و واجب است

رسیدن به حقیقت و واقعیت، مطلوب همه موجودات به‌ویژه انسان‌هاست

برهان، حق محض است؛ بنابراین اولاً همه طالب آنند و ثانیاً نمی‌توانند آن را انکار کنند

ذات و هویت انسان با همه وجود مشتاق و طالب حق است

حقانیت حق، جلوه‌ای از امام حسین صلوات الله و سلامه علیه است

اگر حکم عقل و برهان فاقد اعتبار باشد، هیچ‌یک از معارف الهی و بشری؛ دنیوی و اخروی شکل نمی‌گیرد

در صورتی که عقل و شرع (قرآن، روایات و سنت) تعارض داشته باشند، چه باید کرد؟

نظر علامه طباطبایی: تعارض بین عقل قطعی و نقل قطعی محال است؛ چون به تناقض می‌انجامد و این نیز محال است. از آن‌جا که اعتبار نقل به عقل است در نفی نقل قطعی از سوی عقلی، به نفی عقل و عدم اعتبار آن و سفسطه مطلق می‌انجامد می‌انجامد

قطعیت نقل از کجا بدست می‌آید؟            1ـ قطعی الصدور بودن آن 2ـ دلالت نقل بر مدعا دلالت روشن (نص (روایی)، بین (قرآنی)، بدیهی (عقلی)) باشد 3ـ صدور روایت از معصوم به قصد بیان حکم الهی باشد (مثلاً تقیه نباشد، یا اینکه امام هادی فرمودند خمس لازم نیست)

در صورتی که حکم عقلی قطعی باشد، اجازه تحقق شرایط قطعیت نقل را نمی‌دهد.

حکم عقلی قطعی و حکم نقلی قطعی هیچ‌گاه تعارض ندارند

منظور از عقل، کدام عقل است؟ فلسفی، عرفی، علمی ...

رابطه علم و نقل

نظر علامه طباطبایی:

یک استدلال عقل تجربی می‌تواند تبدیل به برهان عقلی شود

اگر نقل در مقابل حکم عقل تجربی قرار گرفت، چه باید کرد؟

صوت

فیلم (قسمت اول)

فیلم (قسمت دوم)

فیلم (قسمت سوم)

فیلم (قسمت چهارم)

فیلم (قسمت پنجم)

فیلم (قسمت ششم)