ديگر آثار دوستان

دومين نقش دوستان، تأثير مستقيم بر يكديگر است. كسي كه مؤمني را به عنوان دوست انتخاب كرده است، تحمّل گفته‌هاي او را خواهد داشت و مؤمن در كمك به دوست خود در مسير هدايت، در بازگو كردن عيوب او و كمك به او در رفع عيوب احساس مسؤوليت مي‌كند، بنابراين انتخاب دوست خوب به معني پذيرش راهنمايي‌هاي او و در نتيجه كاستن از ضعف‌ها و كاستي‌هاي خود است.

 رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: عليكُم بالصَّديق فإنّه يَهدي إلي البِرّ و البرُّ يَهدي إلي الجنّة.^[24]در روايت ديگر به جاي عليكم بالصديق، عليكم بالصدق[25]آمده است.

در انتخاب دوست دقت كنيد كه اگر دوست خوبي انتخاب كرديد، او شما را به نيكي و كارهاي پسنديده رهنمون مي‌شود و كارهاي نيك و پسنديده شما را به بهشت مي‌رساند.

اميرمؤمنان (صلوات الله عليه) فرمود: عليكُم بالاِخوان، فإنّهم عُدّةٌ في الدّنيا والإخرة؛ ألم‌تَسمَع لِقول أهل النّار: فما لَنا من الشّافعين ولا صَديقٍ حَميم؛^[26] در انتخاب دوستان دقت كنيد كه دوستان پشتيبانان دنيا و آخرت هستند. مگر سخن اهل جهنّم را نشنيده‌ايد كه مي‌گويند: ما شفاعت‌كننده و دوستان پشتيبان نداشتيم.

اين حديث شريف تصريح دارد كه اگر دوستي‌ها بر اساس ملاك‌هاي خردمندانه باشد، نه‌تنها در دنيا سودمند است بلكه در آخرت نيز يار و پشتيبان يكديگرند.

أكثِروا مِن الاَصدقاء في الدّنيا فإنّهم يَنفَعوَن في الدّنيا و اﻹخِرة؛ أمّا الدّنيا فَحَوائجُ يَقومونَ بها و أمّا اﻹخرةُ فإنّ أهلَ جهنّم قالوا فَما لَنا من الشّافعين ولا صَديقٍ حَميم؛^[27] بر دوستان خود بيفزاييد، زيرا آنان در دنيا و آخرت سودمندند؛ در دنيا نيازهاي مربوط به آن را برآورده مي‌سازند و در آخرت نيز نيازهاي مربوط به آخرت را.

سومين نقش دوستان غفلت‌زدايي است. يكي از مشكلات دامن‌گير انسان در دنيا به‌ويژه در دوران جواني و ميان‌سالي، غفلت، سرگرمي و بازي‌هاي بيهوده‌اي است كه او را از توجه به آن‌چه برايش ضروري است، باز مي‌دارد. شغل‌ها غالباً غفلت‌زايند؛ رفت و آمدها، تفريحات، مطالعات و … اغلب غفلت‌زايند و سبب سرگرمي و بي‌توجهي به مقصد و وظايف مربوط به آن است، از اين‌رو يكي از نيازهاي اساسي انسان در اين دوران بلكه تا پايان عمر، داشتن دوستاني است كه «مذكِّر» باشند، با يادآوري‌هاي به‌جا و به موقع، دوست خويش را از غفلت و سرگرمي‌هاي زيان‌آور برهانند. داشتن چنين دوستاني، نشان تعلّق لطف ويژه الهي به انسان است.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: مَن أرادَ الله به خيراً رَزَقَه خَليلاً صالحاً إن نَسِيَ ذَكَّرَه و إن ذَكَّرَهُ أعانَه؛^[28]هرگاه خدا اراده كند كه نعمتي به بنده‌اش برساند، دوستي صالح نصيب او مي‌كند كه هرگاه به فراموشي افتد، او را يادآوري كند و هرگاه به ياد آورد، بدو كمك رساند. خارج شدن از غفلت لطفي از جانب خداست كه در قالب دوستي درست‌كار ظاهر مي‌شود.