بیان مراتب وجودی اهل بیت (ع) از زبان امام صادق (ع) 2
براي توضيح اين فراز از حديث شريف نيز به اشاره چند نکته را مطرح خواهم کرد:
1- نطق شجره به «انّي أنا الله» اگر چه ممکن است به گونههاي مختلف براي بسياري از انبياء و اولياء و بهويژه اولياء محمدي (سلام الله عليهم اجمعين) رخ داده باشد، ولي نماد نبوت موسوي و نشانگر مرتبه کليم الله است، به همين سبب است که همين نطق در مورد ساير انبياء و اولياء به تسبيح تعبير شده است نه توحيد.
2- همانگونه که ظهور يا نزول هر يک از نعمتهاي خداي متعال بر هر موجودي متوقف بر استعداد و قابليت آن موجود است ظهور و نزول کمالات نبوت نيز متوقف بر استعداد و قابليت نبي است و همانگونه که تماميت علت فاعلي و علت قابلي هر يک از موجودات مادي يا کمالات مادي موجودات سبب ظهور يا نزول آن موجود مادي يا کمال مادي ميگردد با وجود قابليت نطق شجره يا ساير موجودات و تسبيح آنها در هر يک از انبياء، چنين کمالي (نطق شجره يا ساير موجودات و تسبيح آنها) براي آنها آشکار ميگردد.
1- نطق شجره به «انّي أنا الله» اگر چه ممکن است به گونههاي مختلف براي بسياري از انبياء و اولياء و بهويژه اولياء محمدي (سلام الله عليهم اجمعين) رخ داده باشد، ولي نماد نبوت موسوي و نشانگر مرتبه کليم الله است، به همين سبب است که همين نطق در مورد ساير انبياء و اولياء به تسبيح تعبير شده است نه توحيد.
2- همانگونه که ظهور يا نزول هر يک از نعمتهاي خداي متعال بر هر موجودي متوقف بر استعداد و قابليت آن موجود است ظهور و نزول کمالات نبوت نيز متوقف بر استعداد و قابليت نبي است و همانگونه که تماميت علت فاعلي و علت قابلي هر يک از موجودات مادي يا کمالات مادي موجودات سبب ظهور يا نزول آن موجود مادي يا کمال مادي ميگردد با وجود قابليت نطق شجره يا ساير موجودات و تسبيح آنها در هر يک از انبياء، چنين کمالي (نطق شجره يا ساير موجودات و تسبيح آنها) براي آنها آشکار ميگردد.
تفسیری از خلافت الهی در زمین (قسمت اول)
تعریف خلافت
خلافت به معني جانشيني است ولي از آنجا که جانشيني عرفي در صورتي ممکن است که صاحبِ حقيقيِ مرتبه و مقامي که کسي ممکن است جانشينِ او باشد يعني مستخلف عنه، اولاً داراي مقام و مکان و جا باشد و ثانياً ترک مقام جا و مکان براي او ممکن باشد تا کسي بتواند در صورت ترک مکان و جا، جانشين او شود، چنين معنايي از خلافت تنها در باره انسانهاي صاحب مقام و مکان و جا قابل تصور است و از آنجا که خداي متعال جا و مکان ندارد و بر فرض هم که داشته باشد، جا و مکان و مقام خود را ترک نمي کند تا کسي جانشين او گردد، چنين معنايي در باره او بهکار نميرود.