وَ جَعَلَنَا شُهَدَاءَ عَلَى خَلْقِهِ
أ- شهادت بر دو قسم است:
1- شهادت حقيقي
2- شهادت مجازي

شهادت مجازي ميان موجودات هم عرض نيز امکان‌پذير است چنان‌که ممکن است انساني شاهد بر رفتار انسان ديگري باشد که هم‌رتبه اوست. شهادت‌هاي عرفي از همين نوع است.

شهادت حقيقي تنها ميان موجوداتي وجود دارد که مراتب وجودي آن‌ها با هم متفاوت باشد. در اين صورت اولاً موجود عالي بر موجود داني و سافل شاهد و ناظر و گواه است و ثانياً اين شهادت ضروري است نه ممکن.