و الی هذه المراتب وقعت الاشارة ... .

عرفا گفته اند وجود حق یعنی وجودی که مطلق است و حتی قید اطلاق هم ندارد و به تعبیر درست تر وجودی معرٌی و برهنه و خالی از اطلاق و تقیید است ، نه اسم دارد و نه رسم و آن وجود خداست .اما وجودی که خدا ایجاد می کند و فعل بی واسطه است وجودمطلقی است که متعلق به غیر است و قید و شرطی ندارد . اما وجودهای مقید مانند بنده و شما و جهان خاکی و جهان مجرد و مانند آن « آثار » خدا نام گرفته اند . مانند کسی که در بیابان راه می رود راه رفتن  او « فعل »او و رد پای او که در اثر راه رفتن او برجای می ماند« اثر » اوست یا مانند نویسنده ای که قلم به دست می گیرد و آنرا به حرکت در می آورد ، کار و فعل نویسنده همین در دست گرفتن و به حرکت درآوردن قلم است اما آنچه از قلم تراوش می کند و مراتب متعدد و بی نهایت دارد ، اثر نویسنده است.
حاصل آنکه موجودی که خدا می آفریند و فعل خداست و به تعبیر رسمی تر موجودی که خدا جعل می کند « وجود مطلق » است نه امر دیگر.
اکنون که بحث از جعل و مجعول آورده شد این سؤال پیش می آید که « مجعول » چیست ؟ در جای دیگر مفصلا در این باره بحث شده است ، از این رو در اینجا به اجمال به دلایلی بر اینکه ماهیت مجعول نیست خواهیم پرداخت.