فیض واجب تعالی امری یگانه است

الاشراق الثالث : فی انٌ اول فیضه تعالی امر وحدانی ....

فیض واجب تعالی امری وحدانی و یگانه است و هیچ‌گونه تعددی نمی‌پذیرد.
برای شرح این مطلب ناگزیر از توضیحی هستیم و آن این‌که از نظر فلاسفه قاعده الواحد قاعده ای محکم است اما از نظر عرفان این قاعده چندان مورد توجه نيست. گفته هر دو گروه با توجه به مبانی فکری آن‌ها درست است. مبنای فیلسوف صدور است. یعنی آن‌گاه که یک فاعل بسیط الحقیقة فعلی صادر می‌کند، طبق اصل سنخیت و شباهت علت و معلول باید بین فاعل و فعلش سنخیت باشد. ازاین‌رو، چون فاعل یکی است فعل او نیز باید یکی باشد.

ادامه مطلب...

تنزیه واجب تعالی از توهّمات

الاشراق السادس

اشراق ششم نفی اوهام از واجب تعالی است. توهماتي که خلق چه عوام و چه خواص درباره واجب تعالی رواداشته‌اند بردو دسته است که مؤلف دسته اول را جاهلیت اولی و دسته دوم را جاهلیت ثانیه نامیده است.
منظور از جاهلیت اولی نظریات و توهمات نادرست درباره خدا پیش از اسلام و سده‌هاي نخست دوره اسلامي و باقيمانده‌هاي آنان در دوره‌هاي بعد است و مقصود از جاهلیت ثانیه مجموعه اوهام و تخیلات درباره واجب تعالی است که به‌طور خاص مربوط به مسلمانان و سده‌هاي مياني اسلام و بعد از آن است و البته ديگران از اوهام دسته نخست رها نشده‌اند تا به اوهام دسته دوم برسند.

ادامه مطلب...