تعاریف دیگری بر امور عامه و نقد آنها

ثم وقع لبعضهم الاعتراض علیه بانه: ان ارید بالمقابله ...

از جمله اشکالاتی که بر تعریف اخیر امور عامه وارد است، اشکالات زیر می باشد:

1) اولین اشکال ، اشکال محقق دوانی است. اشکال وی بر مفهوم مقابل است. وی می پرسد منظور از مقابل یک مفهوم ، چیست؟ اگر منظور از مقابل ، تقابل های چهار گانه است یعنی نقیض ، ضد، تضایف و عدم ملکه، وجوب و امکان اینگونه تقابل ها را ندارند و در عین حال از امور عامه اند و اگر منظور ، مطلق تقابل است، مستلزم محذوری است. با این توضیح که گفته شد هر مفهومی با مقابل خود از امور عامه است، بنابراین وجوب به تنهایی شامل همه موجودات نمی شود، بلکه وجوب و امکان شامل همه موجودات و از امور عامه است.
اما باید توجه داشت که امکان، مقابل وجوب نیست. بدین خاطر که وجوب یعنی ضرورت جانب موافق. مقابل ضرورت جانب موافق، عدم ضرورت جانب موافق است و از آنجا که بر عدم ضرورت جانب موافق ، غرض علمی بار نمی شود، امکان در منطق به معنای سلب ضرورت جانب موافق نیست بلکه یا به معنای سلب و عدم ضرورت جانب مخالف است که به آن امکان عام گویند، یا عدم جانب موافق و مخالف است که به آن امکان خاص گفته می شود. در هر دو صورت چه امکان عام و چه امکان خاص، امکان نقیض ، ضد، عدم ملکه یا تضایف با وجود نیست.

ادامه مطلب...

بیان شبهه اي در موضوعات ديگر علوم و رفع آن

شبهه وحل
و مثل هذاالتحير و الاشتباه وقع سهو في موضوعات سايرالعلوم . بيانه … .


در بحث امور عامه در پاسخ گويي به اعتراض محقق دواني بر تعريف امور عامه به مفهومي كه با مقابل خود شامل همه موجودات شود ، بسياري خود را به تكلف انداخته بودند تا اشكال محقق دواني را بر اين تعریف پاسخ گويند . اين تكلف ها در بحث هاي ديگري نيز مطرح شده . از آن جمله درباره موضوعات ساير علوم است . با اين توضيح كه موضوع هر علمي عبارت است از آنچه در آن از عوارض ذاتي موضوع آن علم بحث مي شود :«موضوع كل علم ما يبحث فيه عن عوارضه الذاتيه»
از طرفي معناي عرض ذاتي را خارج محمول دانسته كه به خاطر ذات يك شيء يا به خاطر يك امر مساوي ( نه اعم و نه اخص ) بر يك شيء عارض شود .

ادامه مطلب...