الاشراق الثانی
فی وحدانیة الواجب تعالی......

مقدمه اول : واجب تعالی مقصد و منتهای همه حاجات وتعلقات است .
اثبات مقدمه اول در برهان صدیقین بیان شد . با اندک تفاوتی که در آنجا گفته شد همه نیازمندیها به وسیله او رفع نیاز می کند . این جمله بیان کننده مبدا بودن واجب تعالی است .ولی در این مقدمه گفته می شود واجب تعالی مقصود و منتهای همه نیاز مندی هاست که بیان کننده معاد است.
مقدمه دوم که مبتنی بر مقدمه اول است این است که واجب تعالی جامع تمام کمالات و اوصاف وجودی است. بدین خاطر که اگر جامع تمام کمالات نباشد ،حکایت دارد که نقص دارد و اگر نقص داشته باشد تمام نیازمندیها به او رفع نمی شود.
مقدمه سوم که مبتنی بر مقدمه دوم است این است که واجب تعالی بسیط حقیقی و وجود صرف است بدین خاطر که اگر بسیط حقیقی نباشد باید مرکب باشد و اگر مرکب بود ،یا از وجود و وجود ترکیب یافته است که محال است یا از وجود و عدم که در اینصورت لازمه اش این است که مقدمه دوم که واجب تعالی جامع جمیع کمالات باشد ،نفی شود ،بدین خاطر که ترکیب از عدم حکایت از نبود کمالی دارد.
و اگر چنین باشد مقدمه اول رفع می شود چرا که واجب تعالی عامل رفع و منتهای همه حاجات نخواهد بود و اگر مقدمه اول نفی شود ، برهان صدیقین بر اثبات واجب نفی خواهد شد.