جلسه سی‌ و هفتم ـ 1/ 11/ 94

[ادامه حدیث 35] ... وَ أَنَّهُ المُدَبِّرُ لَهُمْ وَ أَنَّهُمُ المُدَبَّرُونَ وَ أَنَّهُ البَاقِي وَ هُمُ الفَانُونَ وَ اسْتَدَلُّوا بِعُقُولِهِمْ عَلَى مَا رَأَوْا مِنْ خَلقِهِ مِنْ سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ وَ شَمْسِهِ وَ قَمَرِهِ وَ لَيْلِهِ وَ نَهَارِهِ وَ بِأَنَّ لَهُ وَ لَهُمْ خَالِقاً وَ مُدَبِّراً لَمْ يَزَل وَ لا يَزُولُ وَ عَرَفُوا بِهِ الحَسَنَ مِنَ القَبِيحِ وَ أَنَّ الظُّلمَةَ فِي الجَهْلِ وَ أَنَّ النُّورَ فِي العِلمِ فَهَذَا مَا دَلَّهُمْ عَلَيْهِ العَقْلُ

قِيلَ لَهُ فَهَل يَكْتَفِي العِبَادُ بِالعَقْلِ دُونَ غَيْرِهِ؟

قَالَ إِنَّ العَاقِلَ لِدَلالَةِ عَقْلِهِ الَّذِي جَعَلَهُ الله قِوَامَهُ وَ زِينَتَهُ وَ هِدَايَتَهُ عَلِمَ أَنَّ الله هُوَ الحَقُّ وَ أَنَّهُ هُوَ رَبُّهُ وَ عَلِمَ أَنَّ لِخَالِقِهِ مَحَبَّةً وَ أَنَّ لَهُ كَرَاهِيَةً وَ أَنَّ لَهُ طَاعَةً وَ أَنَّ لَهُ مَعْصِيَةً فَلَمْ يَجِدْ عَقْلَهُ يَدُلُّهُ عَلَى ذَلِكَ وَ عَلِمَ أَنَّهُ لا يُوصَلُ إِلَيْهِ إِلا بِالعِلمِ وَ طَلَبِهِ وَ أَنَّهُ لا يَنْتَفِعُ بِعَقْلِهِ إِنْ لَمْ يُصِبْ ذَلِكَ بِعِلمِهِ فَوَجَبَ عَلَى العَاقِلِ طَلَبُ العِلمِ وَ الأَدَبِ الَّذِي لا قِوَامَ لَهُ إِلا بِهِ.

عقل وجه کریم خدای متعال است؛ بنابراین از فنا استثناء شده است

بنا به نظر دقیق، عقل باقی به بقای (نه ابقای) خدای متعال است؛ بنابراین فنای ذاتی ندارد

آنچه که به عنوان فعل خدای متعال در عالم تحقق پیدا کرده است، موجود باقی می‌ماند الی الابد و خدای متعال آن را رها نمی‌کند

آیا عقل می‌تواند به خود اکتفا کند و به چیز دیگری مراجعه نکند؟ آیا با مراجعه به عقل می‌توانیم از چیزهای دیگر بی‌نیاز باشیم؟ عقل عاقل به او می‌گوید که به جای دیگر هم مراجعه کن

هیچ موجودی فدای خیرات و مصالح موجود دیگر نمی‌شود

در تکوین کراهت وجود ندارد

[حدیث 36] سَمِعْنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ لَا غِنَى أَخْصَبُ مِنَ الْعَقْلِ وَ لَا فَقْرَ أَحَطُّ مِنَ الْحُمْقِ وَ لَا اسْتِظْهَارَ فِي أَمْرٍ بِأَكْثَرَ مِنَ الْمَشُورَةِ فِيهِ

پایان کتاب عقل و جهل

صوت

فیلم قسمت اول (دریافت)

فیلم قسمت دوم (دریافت)

جلسه سی‌ و هشتم ـ 14/ 11/ 94

كِتَابُ فَضْلِ الْعِلْمِ‏؛ بَابُ فَرْضِ الْعِلْمِ وَ وُجُوبِ طَلَبِهِ وَ الْحَثِّ عَلَيْه

[حدیث 1] ‏عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ أَلا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ بُغَاةَ الْعِلْم‏

معنای بغی و باغی

انواع واجبات: تعیینی و ‌تخییری؛ عینی و کفایی؛ موسع و مضیق

علم آموزی واجب عینی است

این‌که می‌فرماید طلب علم بر هر مسلمانی واجب است، نشان‌دهنده آن است که منظور علم خاصی است

علوم بر دو دسته است: 1ـ علمی که دانستن در عمل به آن نقشی ندارد و اگر تنها یک نفر آن را بداند کفایت است؛ مانند علوم رفتاری 2ـ علومی که تک تک افراد باید آن را بیاموزند که عبارت است از علم عقاید و باورها؛ یعنی علومی که ایمان متوقف بر آن‌هاست

حداقل ایمان

اشاره‌ای به معنای «یا آیهاالذین آمَنوا آمِنوا»

کمال انسان به ایمان تفصیلی است

علم تکرار شدنی نیست؛ برخلاف عمل

عملی که ریشه در علم نداشته باشد یا نتیجه آن علم نباشد، خاصیتی ندارد؛ چیزی باعث کمال انسان می‌شود که یا علم باشد یا به علم بینجامد

دلیل تأکید و سفارش بر علم آموزی، تقرب ویژه عالم به خدای متعال است

شواهد قرآنی:

1ـ شهد الله انه لا اله لا هو و الملائکه و اولوا العلم

وقتی طلب علم بر همه امری واجب است، نشان‌دهنده این است این یک علم خصوصی است و هر فردی باید آن را به‌دست آورد و آن علمی است که بی‌واسطه جان را آباد می‌کند و به ایمان می‌انجامد؛ یعنی شناسایی خدای متعال و اسماء، صفات و افعال او؛ که از آن به «فقه اکبر» تعبیر می‌کنند

فهمیدن حداقل جلد اول اصول کافی بر همگان واجب است

خدای متعال به دلیل حب ذاتی خویش، محب افعال خود نیز هست

ناسزا گفتن، تأثیری بر فرد مقابل ندارد بلکه باعث ارتقای او می‌شود

محبت خدای متعال به بغات علم، محبت خاص است

2ـ یرفع الله الذین منکم و الذین اوتوا العلم درجات

3ـ انما یخشی الله من عباده العلماء

تفاوت خوف و خشیت

صوت

فیلم قسمت اول (دریافت)

فیلم قسمت دوم (دریافت)

فیلم قسمت سوم (دریافت)

فیلم قسمت چهارم (دریافت)